ICO (İlk Dijital Para Arzı) Nedir?
İlk dijital para arzı veya kısaca ICO, yeni girişimlerin blok zincirinde para toplamasının bir yoludur. Diğer bir deyişle, birçok açıdan borsadaki ilk halka arzdan veya IPO’dan daha kolay bir süreçtir. 2014’ten 2018’e kadar olan süreçte ilk dijital para arzının patlamasıyla birlikte, hem yeni girişimlerin hem de mevcut işletmelerin olmak üzere; sayısız proje ve dijital tokenlerin (jetonların) satışı yoluyla milyonlarca dolar toplanmıştır.
Çok sayıda kişinin yanlış bir şekilde ICO’ların kontrolsüz olduğunu düşünüyor olmasına rağmen, aslında ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), kayıt dışı menkul kıymetler satan veya ICO’lar aracılığıyla yatırımcıları dolandıran şirketlere karşı sert önlemler almaktadır. Her ne kadar ilk dijital para arzlarının tamamı menkul kıymetler içermiyor ve yasa dışı olarak yürütülmüyor olsa da, SEC bunları yakından takip ettiği için bu alandaki düzenlemeleri ve riskleri anlamak oldukça önemlidir.
Bir ICO kampanyası başlatmayı mı düşünüyorsunuz? İşte bilmeniz gerekenler…
İlk dijital para arzı (ICO) nedir?
İlk dijital para arzı (ICO), halka arzın (IPO) kripto para endüstrisindeki formudur. Yine de halka arzdan farklı olarak, ilk dijital para arzları borsa yerine blok zincirinde gerçekleştirilir. Kripto para ICO’larına, “token satışı” veya “token finansmanı” da denebilir.
ICO’nun AMACI NEDİR?
ICO’nun amacı, yatırımcılara dijital tokenler satarak ticari bir girişim için para toplamaktır. Birçok durumda token, yatırımcıların proje özelliklerine erişmesini sağlar. Değeri zaman içinde artabilmekle beraber, erken yatırımcıların kar etmesini de sağlayabilmektedir.
Ethereum ICO’su esnasında yatırımcılar Bitcoin karşılığında Ether (ETH) almışlardır. Şirket, ilk 12 saatte, o zamanki değeri 2,2 milyon USD’den fazla olmak üzere 7 milyondan fazla ETH satmayı başarmıştır.
İlk dijital para arzının riskleri
Her ne kadar ilk dijital para arzına yatırım yapmak yatırımcılara kazanç sağlayabiliyor olsa da,
işletmenin istediği ivmeyi yakalayamama riski de her zaman vardır. Daha da kötüsü, bir ICO’nun
arkasındaki ekip hiçbir şey geliştirmeden yatırımcıların fonlarını alarak projedeki “halıyı çekebilir”
(yani kripto para biriminin likidite havuzunu boşaltabilir). Herhangi bir yatırımda bulunmadan önce
her bir ICO’yu araştırmak son derece önemlidir.
Bir ICO’ya yatırım yapmadan önce bilmeniz gereken şeylerden bazılarını paylaşalım:
• Şirket hakkında bilgi ve ICO tanıtım yazısı
• Kullanılan tokenlerin türü ve fonksiyonları
• Tokenlerin işlem görme şekli
İlk Dijital Para Arzı (ICO) Nasıl Çalışır?
Bir kripto para projesi için harika bir fikriniz var ama projenizi destekleyecek paranız yok diyelim. ICO’nun finansal hedefinize ulaşmanıza yardımcı olacağını düşünüyorsanız, bu konudaki ilk adımınız gerçekleştireceğiniz ilk dijital para arzının yapısını belirlemek olacaktır.
3 farklı ICO yapısı vardır. Bunlar:
• Statik Arz/Statik Fiyat: Şirketin proje için söz konusu olan özel finansal hedefi nedeniyle, bu yapı dahilindeki her bir tokenin sabit bir arz ile beraber sabit bir fiyatı vardır.
• Statik Arz/Dinamik Fiyat: Her bir tokenin fiyatı, ICO tarafından alınan fonların sayısına göre belirlenir.
• Dinamik Arz/Statik Fiyat: Arz edilen token sayısı, yatırımcılar aracılığıyla alınan para miktarına göre belirlenir.
Projeniz için en uygun yapının hangisi olduğuna karar verdikten sonra, sıra bir ICO tanıtım yazısı oluşturmaya gelir. ICO’nun tanıtım yazısını yayınlarken mümkün olduğunca ayrıntılı ve şeffaf olmak gerekir. Buradaki amaç, aynı fikirleri paylaşan insanları projenize yatırım yapmaya teşvik etmek ve finansman hedefinize ulaşmanızı sağlamaktır. Projenin finansman hedefine ulaşması durumunda, projenizi hayata geçirmeye bir adım daha yaklaştınız demektir.
Her ne kadar son derece önemli olsa da, tanıtım yazısı aslında sürecin sadece bir parçasıdır! Söz konusu bu doküman, şirketin web sitesinde paylaşılır ve yatırımcılara aşağıdakiler gibi ICO ile ilgili gerekli bilgileri sağlar.
• Projenin amacı ve karşıladığı ihtiyaç
• Projenin finansal hedefleri
• Kabul edilen para birimleri (USD, BTC, ETH)
• Kampanyanın uzunluğu
SEC ICO’LARI DÜZENLİYOR MU?
Para toplamak için ilk dijital para arzı kullanan şirket ve bireylerin artması ile birlikte SEC, yatırımcıları dolandırıcılık ve manipülasyon riskinden korumak için bu kampanyaları takip etmeye başlamıştır.
Öte yandan, bir iş fikrini hayata geçirmek için gereken destek ICO kampanyaları yoluyla, geleneksel para toplama yöntemlerine kıyasla daha küçük engellere takılarak sağlanabilir. Bir diğer yandan ise başlatılması nispeten kolay olduğundan ve genellikle düzenlemelere uymadığından, ICO’lar hileli olabilir veya yatırımcıları dolandırılma riskiyle karşı karşıya bırakabilirler.
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, ICO menkul kıymetlerinde satılan tokenlerin büyük kısmını denetlemektedir. Bu da tokenlerin tescilli veya tescilden muaf olmaları, ilgili şirketlerin federal menkul kıymetler yasalarına uyması gerektiği anlamına gelir.
ICO’nuzun SEC’in yetki alanına girip girmediğini bilmeli ve aşağıdakileri hatırlamalısınız:
• Herhangi bir ICO başlatmadan önce deneyimli bir SEC avukatından danışmanlık alın.
• Tokenlerinizi oluşturmadan veya satmadan önce menkul kıymet yasalarına tabi olup olmadığını tespit edin.
•Tokeninizin bir menkul kıymet tokeni (Security Token) olarak kabul edilmesi halinde, tüm SEC düzenlemelerine uyun.
•SEC yasalarına uymamanız halinde, ciddi para cezalarına çarptırılabilir ve hatta şirketinizi kapatmaya kadar gidebilirsiniz.
Fayda Tokeni (UtIlIty Tokens) Nedir?
Bugüne kadar yeni girişimciler, bazı durumlarda, SEC düzenlemelerini aşmak adına fayda tokeni kullanımını teşvik etmişlerdir. Fayda tokenleri, yatırımcıların belirli bir ağ içindeki özelliklere erişmelerini sağlar.
Fayda tokeni ICO’larına bir örnek olarak Binance (BNB)’yi verebiliriz. 2017’de, Binance kripto para borsasında indirimli alım satım ücretleri sunan bir fayda tokeni olarak başlatılmıştır. BNB’nin ilk dijital para arzını başlatarak şirket, kullanıcıları diğer borsalar karşısında Binance’da ticaret yapmaya teşvik ederek para toplamayı başarmıştır. Ne var ki, fayda tokenleri belirli durumlarda hala menkul kıymet olarak kabul edilebildiğinden, ICO’nuzu bir fayda tokeni olarak adlandırmak, SEC düzenlemelerini aşmanıza yardımcı olmayabilir.
Menkul Kıymet Tokeni (SecurIty Token) Nedir?
Menkul kıymet tokenleri, altta yatan bir işletmedeki hisseyi temsil etmekle beraber, SEC kurallarına ve düzenlemelerine tabidir. Bu tokenlerin oluşturucuları, tokeni aktif şekilde “menkul kıymet” olarak adlandırarak ve ayrıntılı bir SEC uyum planı hazırlayarak yatırımcılara karşı daha şeffaf olurlar.
Token satışınızda ister bir fayda tokeni isterse de menkul kıymet tokeni kullanılsın, proje kapsamında mümkün olduğunca erken bir zamanda bir avukattan danışmanlık almak her zaman en iyisi olacaktır.
ICO’LARA KARŞI SEC
2020 yılı Aralık ayında SEC, Ripple Labs’a dava açmış; şirketin XRP token satışı yoluyla yasa dışı olarak 1,3 milyar dolar topladığını iddia etmiştir. Şirket ise, XRP’yi hiçbir zaman menkul kıymet olarak tescil ettirmemiştir. Hemen hemen herkes tarafından bilinen bu dava diğer token finansman projeleri için önemli bir emsal teşkil etmiştir. Ancak mercek altına alınan tek şirket Ripple değildir. SEC Başkanı Gensler, kripto para endüstrisinde çok sayıda kayıt dışı menkul kıymetin bulunduğunu belirtmektedir. Sonuç olarak, yolsuz ICO’lar gerçekleştirdiği iddia edilen şirketlere karşı her geçen gün daha fazla sayıda dava açılmaktadır.
Yine 2022 yılının başında SEC, Crowd Machine Inc. ve Metavine Inc. kurucusu Craig Sproule’a karşı dava açmış ve kendisini, kayıt dışı dijital varlıkları bir ICO aracılığıyla satmak ve yatırımcıları dolandırmakla suçlamıştır. SEC’e göre, Sproule, Crowd Machine Compute Tokenlerini (CMCT) satarak para toplamış, bunu yaparken de yatırımcıları gelirlerin merkezsizleştirilmiş bir bilgisayar ağı için mevcut bir yazılım uygulamasının geliştirilmesinde kullanılacağına inandırmıştır. Ancak bunun yerine ICO gelirlerinin 5,8 milyon dolarından fazlasını Güney Afrika’daki altın madeni firmalarına göndermiş ve bunu, yatırımcılara hiç bir şekilde beyan etmemiştir. Bunun üzerine SEC, Sproule’ı 195.047 USD para cezasına çarptırmış ve kendisini, bir şirketin memuru veya yöneticisi olarak görev yapmaktan men etmiştir.
ICO’lar bakımından eleştirilerin odağında olan diğer şirketler arasında ise SEC tarafından dava edilen ve 5 milyon USD ceza ödeyen mesajlaşma uygulaması Kik, yasa dışı bir ICO gerçekleştirmekten dolayı 6,1 milyon USD ceza ödemeyi kabul eden Ukirn Esports ve film yapımcısı Ryan Felton tarafından oluşturulan ve rapçi T.I. tarafından desteklenen FLiK tokeni bulunmaktadır.
İlgili Makaleler
IDO (İlk DEX arzı) Nedir, DEX (Merkeziyetsiz Borsa) Nasıl Çalışır?
İlk DEX arzı (IDO) hem yatırımcıya hem de geliştiriciye finansal anlamda özgürlük sağlayan
DeFi Nedir & Ne İşimize Yarar?
DeFi ; merkeziyetsiz ve gözetimsiz altyapıya dayalı yatırım, borç alma-verme ve ticaret gibi
Blockchain Şirketlere Fayda ve Bitcoin ve Blockchain İşi Devrimi
Bitcoin ve Blok Zinciri iş dünyasında nasıl devrim yaratabilir? Bitcoin ve blok zinciri, iş d